Co to jest zgnilec amerykański pszczół. Obszar zapowietrzony

Uwaga zgnilec amerykański pszczół. Obszar zapowietrzony. Widzieliście takie żółte tabliczki ostrzegawcze? Można je spotkać przy trasach przelotowych, na wsiach i w lasach straszą kierowców, turystów i grzybiarzy. Zobacz, czym dokładnie jest zgnilec amerykański, co oznacza „obszar zapowietrzony” i czy jest bakteria, wywołująca zgnilec amerykański jest groźna dla człowieka i jakie są konsekwencje dla przyrody. Potem chore robotnice, karmiąc młode larwy, przenoszą na nie bakterię, w ten sposób bakteria w szybkim tempie atakuje cały ul, a potem całą pasiekę.

Choroba jest bardzo groźna i bardzo zakaźna, a jej rozprzestrzenianie potęguje przemieszczanie się pszczół po całym terenie. Zgnilec amerykański najczęściej niszczy całe populacje pszczół na zainfekowanym terenie. W praktyce wystarczy jedna zakażona pszczoła, żeby wywołać prawdziwą epidemię w całym województwie, a nawet w kilku znajdujących się obok siebie.

Co to jest zgnilec amerykański?

Zgnilec amerykański nazywany również złośliwy to jest choroba wywołana groźną i wyjątkowo zakaźną bakterią Penibacillus larvae – gram dodatni, która atakuje całe pasieki i je wyniszcza. Powoduje ona obumieranie czerwiu w plastrach, w których umierają zaatakowane bakterią larwy i gniją wraz z nim. Ta zjadliwa bakteria jest przenoszona przez pszczoły karmicielki. Pracowite robotnice, które opiekują się i utrzymują porządek w ulu, podczas usuwania zakażonych fragmentów plastra zarażają się zgnilcem, następnie karmiąc młode larwy, zarażają kolejne osobniki. W ten sposób dochodzi do zainfekowania całego ula, potem pasieki i wszystkich pasiek na danym terenie. Najczęściej zakażone pszczoły umierają w ciągu 4-5 dni od zakażenia. Niestety zgnilca najczęściej nie udaje się zatrzymać na poziomie jednej pasieki, a nawet pojedynczej miejscowości, ponieważ pszczoły w poszukiwaniu jedzenia pokonują duże odległości i mają kontakt z osobnikami z innych pasiek. Dlatego zgnilec złośliwy jak już się pojawi, atakuje pasieki w całym województwie, a nawet w kilku znajdujących się obok siebie.

Co to jest obszar zapowietrzony?

Obszar zapowietrzony to jest obszar, na którym znajduje się ognisko zgnilca amerykańskiego, jest on ustanawiany najczęściej w obrębie 3 kilometrów od pasieki, na której wystąpiła ta choroba. Na jego terenie obowiązują ograniczenia wywożenia i przywożenia pszczół, a pasieki tam znajdujące są kontrolowane pod kątem wystąpienia bakterii. Na obszarze zapowietrzonym są podejmowane działania mające na celu zwalczanie chorób zakaźnych. Na obszarze zapowietrzonym nie można przemieszczać ani wprowadzać rodzin pszczelich i osób postronnych (pamiętajmy, że spory są przenoszone również przez człowieka). Nie można również wywozić i sprzedawać produktów pszczelich, matek, odkładów itp. Obszar zapowietrzony co oznacza taka decyzja dla pszczelarza? W tym czasie powiatowy lekarz weterynarii pobiera próbki do badań, jeśli potwierdzą one ognisko chorobowe, ustala obszar zapowietrzony w obrębie 6 kilometrów od miejsca wystąpienia ogniska chorobowego. Na tym terenie dokonywane są przeglądy i badania wszystkich rodzin pszczelich, a jeśli w kolejnych pasiekach wykryta zostanie Paenibacillus larvae – gram dodatni. Wszystkie pasieki, które są zakażone, zostają oznaczone przez powiatowego lekarza weterynarii jako ognisko chorobowe, a pszczelarz jest zobowiązany do: - zniszczenie rodziny i odkażanie sprzętu, - zniszczenie rodziny i sprzętu poprzez spalenie, - lub przesiedlanie pszczół do odkażonego ula i spalenie gniazda i czerwiu. Decyzje powiatowego lekarza weterynarii są różne w zależności od stopnia zainfekowania rodzin pszczelich i nie zawsze muszą oznaczać zniszczenie całych rodzin pszczelich. Obszar zapowietrzony, jak długo obowiązują ograniczenia? Nie krócej niż 6 tygodni od dnia uznania pasieki za ognisko chorobowe, po tym czasie Powiatowy Lekarz Weterynarii wykonuje ponowne badanie kliniczne, ujemny wynik oznacza, że ognisko zgnilca amerykańskiego wygasło, a pasieka jest bezpieczna. Niestety taka decyzja zostaje wydana dopiero po spalenie wszystkich zakażonych rodzin pszczelich, ale często jest to jedyny sposób, na zatrzymanie rozprzestrzeniania się tej choroby

Jak rozpoznać zgnilec amerykański w ulu?

W początkowej fazie zakażenia pasieki bakteria Penibacillus larvae – gram dodatni można zauważyć obumieranie pojedynczych larw, co jest trudne do zaobserwowania. Ogniska chorobowego należy szukać w plastrach miodu, gdzie pojedyncze larwy matowieją i zmieniają kolor od ciemno kremowego przez brązowy aż do czarnego. Obumarłe larwy stają się miękkie i gniją i przybierają postać kleistej masy. To wtedy dochodzi do zakażenia całego ula, a potem pasieki, ponieważ pszczoły robotnice, usuwają obumarłe larwy i sama się zarażają, a potem karmią inne zdrowe larwy, które wraz z podawanym pożywieniem zarażają. W późniejszym stadium zgnilca plaster miodu pokrywa ciemny wilgotny sklep, który powstaje z martwych pszczół, który potem zasycha, ma charakterystyczne dziurki, które są efektem działalności pszczół robotnic, próbujących usunąć z ula martwe larwy. Kiedy masa wyschnie, zapada się, twardnieje, tworząc trudne do zauważenia strupki i jeszcze trudniejsze do usunięcia. W jednej zakażonej martwej larwie znajduje się około 2,5 2,5 mld spor paenibacillus larvae, które są przenoszone przez pszczoły i przez osoby opiekujące się ulem. Bakterię przenosimy na rękawicach, obuwiu, odzieży i narzędziach pszczelarskich. Podczas wymiany i sprzedaży pszczół, a także przewożenia uli na teren, na którym występuje zgnilec.

Jak uratować pasiekę przed zgnilcem amerykańskim?

Spory paenibacillus larvae są odporne na środki chemiczne, dezynfekujące, a także na zróżnicowane warunki pogodowe. Na raz zainfekowanym terenie pozostaje on przez około 50 lat, w plastrze ulu utrzymuje się do 20 lat. Jego obecność wykryto również w miodzie, który był gotowany w 100 C, poddane takiej temperaturze spory zarażały jeszcze przez 5 dni, natomiast po dezynfekcji 95% alkoholem zaraźliwość utrzymywał się do 45 dni. Jedynym sposobem walki ze zgnilcem amerykańskim jest baczna, częsta i systematyczna obserwacja czerwia i usunięcie martwych larw, zanim zrobią pszczoły robotnice.

Co zrobić, kiedy w ulu są martwe larwy? Co zrobić, kiedy w ulu pojawi się zgnilec amerykański?

Pierwszą i najważniejszą kwestią jest prawidłowe usunięcie martwych larw, co może zapobiec rozprzestrzenianiu się choroby. Ponadto ustawa z dnia 11 marca 2004 r. o ochronie zdrowia zwierząt oraz zwalczaniu chorób zakaźnych zwierząt (Dz.U. Z 2017 r. poz. 1855, z 2018 r. poz. 50, 650) i rozporządzeniu z dnia (Dz.U. 2016 poz. 1123) pszczelarz, który zauważył opisane powyżej zmiany w ulu, jest zobowiązany niezwłocznie zgłosić fakt ich wystąpienia do Inspektoratu Weterynarii lub wójta.

Czy można jeść miód z ula zakażonego zgnilcem amerykańskim?

Tak, zarówno choroba ta, jak i bakteria, która ją wywołuje w żaden sposób, nie zagraża zdrowiu i życiu człowieka. Zgnilec amerykański nie przenosi się też na inne zwierzęta, jest chorobą pszczelą.